Peter's Blog

17 april 2013

Betekenisvolle ontwikkeling

Afgelopen weekend de zolder opgeruimd. Dat werd hoog tijd. Het is altijd een tijdrovend klusje. Niet alleen omdat er zoveel troep staat, nee, ook omdat ik vaak weer ga lezen in oude documenten. Ik lees mijzelf kennelijk graag voor uit eigen werk! Wat mij raakte, was te lezen waarom ik in 1982 het vak van organisatieadviseur ben ingestapt. En hoe springlevend die startersmotivatie vandaag de dag nog is: nog altijd ben ik enorm gebiologeerd door de oneindigheid van de menselijke creativiteit. Het is gewoon niet te bedenken wat een mens allemaal kan bedenken! En dus kan maken en oplossen! Nog altijd vind ik dat creativiteit ruimte moet krijgen. Of, zoals ik het laatst op internet tegenkwam: 'You can never realise more than you can dream of, so you better dream big!'

Ik bedacht dat ik twaalf jaar later de rake woorden van professor De Sitter zou lezen, in zijn boek 'Synergetisch produceren' uit 1994. Hij leerde me dat creativiteit niet valt te besturen, zoals een fiets. "Als die van buiten bestuurd zou kunnen worden, is creativiteit niet creatief meer," schreef de professor. Om vervolgens een omgeving te bepleiten die creativiteit stimuleert en naar buiten brengt. En dat is precies het moment waarop effectieve samenwerking in beeld komt. Mensen kunnen creatieve, mooie en grootse dingen maken, als ze effectief samenwerken. Teveel nog, en onbedoeld, belemmeren en blokkeren zij elkaar. Te vaak is samenwerking ingewikkeld. Het moet weer gaan stromen.

Mijn passie is betekenisvolle ontwikkeling te realiseren met lijn- en projectmanagers, (top-) managementteams en organisaties en hen te ondersteunen bij het verbeteren van hun prestaties. Maar wat is precies ontwikkeling? De term ontwikkeling duidt er op dat er iets ont-wikkeld moet worden: er zit een wikkel om en dat moet er af. Wat moet er af? De in-gewikkeldheid. Vaak moet en kan het eenvoudiger. Bijvoorbeeld door focus aan te brengen in een diffuse ambitie of door de organisatie van de samenwerking te stroomlijnen, of door spelregels af te spreken. En heel vaak ook door emoties bespreekbaar te maken, door te benoemen wat iedereen al weet of voelt maar niet hardop durft te zeggen. There is a pink elephant in the room but we are not talking about it.Door te ont-wikkelen ontstaat ruimte voor het nieuwe. En kom je verder.

En wanneer is een ontwikkeling dan betekenisvol? Mijn antwoord: als het iets goeds voortbrengt. Als registratie en onderzoek de zorg rond kanker verbeteren. Als kwaliteitszorg en hygiëne een mooi en eerlijk ontbijtproduct op tafel brengen. Als productinnovatie een vliegtuig lichter maakt. Het is niet altijd meetbaar en natuurlijk zijn er voorbeelden waarin ik zeg: "dat is niet iets goeds". Maar het gaat steeds om resultaten waar je naar eer en geweten trots op kunt zijn. Dat voel je als je een organisatie binnenkomt, als je met de mensen praat en als je hun klanten spreekt. Ze tekenener voor.

Het helpt me om in deze blog weer eens op te schrijven waarom ik al ruim 30 jaar organisatieadviseur ben. Dan kan ik mijn klanten gerichter dienen. En het ont-wikkelt mijn bovenkamer. Betekenisvol. 

31 december 2012

Helden uit de Kalahariwoestijn

Graag wil ik je voorstellen aan een groep helden uit de Kalahariwoestijn in het zuiden van Afrika: de Whiskers. De bijna 50 leden van deze stokstaartfamilie figureren als de sterren in de serie Meerkat Manor van Animal Planet. De Whiskers inspireren tot belangrijke lessen over bedrijfscultuur, samenwerking en leiderschap. Lessen die arbeidsorganisaties helpen nieuwe ontwikkelingsstappen te zetten in 2013. 

Stokstaartcultuur
Zoals een goede bedrijfscultuur betaamt, is die van de Whiskers gebaseerd op drie kernwaarden: ‘Sociaal, Flexibel en Nieuwsgierig’. Wie de familie volgt, begrijpt meteen waarom: het zijn deze waarden die hén helpen om hun doelen te realiseren. Als vanzelfsprekend komen ze tot uiting in concreet gedrag. Wat stokstaartjes intuïtief aanvoelen, is in veel arbeidsorganisaties geen gemeengoed. Hebben wij onze doelen helder? Sluiten kernwaarden daarbij aan? En vooral: zijn de waarden geoperationaliseerd naar concreet, waarneembaar gedrag zodat we de goede dingen doen?

Samenwerking
Stokstaartjes werken samen voor het welzijn en het voortbestaan van de soort. Zo ook bij de Whiskers. Elk dier heeft zijn eigen taak: er zijn babysitters en gravers, maar ook wachters. Taken zijn afgestemd op persoonlijke kwaliteiten en behoeften van de groep. Neem Mitch, de beste schildwacht van de groep, die moeiteloos in staat is een ongevaarlijke gier te onderscheiden van een levensbedreigende arend. Hoe zit dat bij ons? Gebruiken we samenwerking voor het veiligstellen van welzijn en continuïteit? Passen taken en competenties bij elkaar? Leert iemand ons dat je een schorpioen beter van achteren naar voren kunt eten?

Leiderschap
Misschien dat sommigen in een familiebedrijf iets anders verwachten, maar leiderschap is bij de Whiskers geen vanzelfsprekendheid. Er moet voor gevochten worden en je moet het waard zijn. Neem Flower. Zij leert ons dat leiderschap toekomt aan het stokstaartje dat in het belang van het geheel het meest alert reageert op de zich steeds veranderende omgeving. Wat is bij ons de basis voor leiderschap? En creëert ons leiderschap een cultuur van effectieve samenwerking?

Stokstaartjes zijn sociale, beweeglijke diertjes. Het is leuk en leerzaam om naar ze te kijken omdat ze een metafoor zijn voor hoe het er in onze organisaties aan toe gaat. Ik ben nieuwsgierig naar jouw antwoorden voor 2013.